Dieta SIBO – jaka dieta przy SIBO będzie najlepsza?

SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) to zespół rozrostu bakteryjnego w jelicie cienkim, w którym dochodzi do nadmiernego namnażania się mikroorganizmów w miejscu, gdzie ich obecność powinna być minimalna. Jelito cienkie u zdrowego człowieka zawiera niewielką ilość bakterii – dominują one dopiero w jelicie grubym. Gdy dojdzie do zaburzeń motoryki jelit, uszkodzenia soku żołądkowego lub funkcji zastawki krętniczo-kątniczej, flora bakteryjna może migrować, prowadząc do fermentacji składników pokarmowych w jelicie cienkim. Efekt?

Wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, zaparcia, niedobory witamin (głównie B12), pogorszone wchłanianie składników odżywczych oraz przewlekłe zmęczenie. To zaburzenie często współwystępuje z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS), chorobami autoimmunologicznymi (jak Hashimoto), refluksem, a także z przewlekłymi infekcjami jelitowymi.

Jakie jedzenie jest odpowiednie przy SIBO?

Leczenie SIBO opiera się zazwyczaj na trzech filarach: interwencji farmakologicznej (najczęściej rifaksymina), poprawie motoryki jelit i – co najważniejsze z punktu widzenia dietetyka – zastosowaniu odpowiedniego modelu żywieniowego. Dieta SIBO ma charakter eliminacyjny i jej głównym celem jest ograniczenie dostępu pożywienia dla bakterii. Stosuje się głównie dietę low FODMAP, czyli model żywieniowy ubogi w fermentujące oligo-, di-, monosacharydy i poliole. Są to krótkocząsteczkowe węglowodany, które są słabo wchłaniane w jelicie cienkim i ulegają fermentacji przez bakterie, powodując produkcję gazów (metan, wodór) i nasilanie objawów.

Kto powinien stosować dietę SIBO i jak długo?

Dieta SIBO powinna być stosowana pod kontrolą specjalisty – dietetyka klinicznego lub gastroenterologa. Nie jest to dieta na całe życie. Faza eliminacyjna, która zwykle trwa od 4 do 6 tygodni, powinna być połączona z leczeniem przyczynowym. Po niej następuje faza reintrodukcji, czyli stopniowe wprowadzanie wykluczonych produktów, by sprawdzić indywidualną tolerancję i odbudować różnorodność mikrobiomu jelitowego. Zbyt długie stosowanie diety low FODMAP może prowadzić do niedoborów (np. wapnia, witamin z grupy B) i zubożenia flory jelitowej.

Stosowanie tej diety zaleca się osobom z potwierdzonym SIBO (badanie wodorowo-metanowe), przewlekłym wzdęciem po posiłkach, osobom z przewlekłymi biegunkami lub zaparciami, IBS, trądzikiem różowatym (rosacea), przewlekłym zmęczeniem oraz pacjentom po długiej antybiotykoterapii lub zatruciach pokarmowych.

Jakie produkty są dozwolone przy diecie SIBO?

Zalecane są produkty łatwo przyswajalne, ubogie w fermentujące węglowodany, dobrze tolerowane przez pacjentów z nadwrażliwością jelitową. Kluczowe jest tu indywidualne podejście – nie każda osoba reaguje tak samo na dany składnik, dlatego konieczne jest prowadzenie dziennika żywieniowego.

Do produktów zalecanych należą:

• warzywa niskofodmapowe: cukinia, bakłażan, ogórek, pomidor, marchew, szpinak (gotowany);
• owoce o niskiej zawartości fruktozy: niedojrzały banan, pomarańcza, kiwi, truskawki, winogrona w małych ilościach;
• źródła białka: jaja, chude mięso (indyk, kurczak), ryby (dorsz, łosoś, sola), tofu;
• zboża bezglutenowe: ryż basmati, komosa ryżowa, kasza jaglana, owies bezglutenowy;
• tłuszcze: oliwa z oliwek, olej kokosowy, olej lniany, masło klarowane (Ghee);
• napoje: herbata miętowa, napar z imbiru, woda niegazowana, domowy rosół.

Produkty zakazane to przede wszystkim:

• warzywa cebulowe (czosnek, cebula, por),
• rośliny strączkowe,
• produkty mleczne zawierające laktozę,
• słodziki (sorbitol, mannitol, ksylitol),
• pszenica, żyto, jęczmień,
• wysokofruktozowe owoce: jabłka, gruszki, mango,
• niektóre orzechy (np. pistacje, nerkowce).

Rola cateringu dietetycznego w diecie SIBO

Utrzymanie diety przy SIBO bywa trudne – wymaga dużej wiedzy, precyzji i cierpliwości. Osoby aktywne zawodowo, nieposiadające czasu na codzienne gotowanie i śledzenie składów produktów, mogą mieć trudność z utrzymaniem spójnej i bezpiecznej diety eliminacyjnej. Tutaj catering dietetyczny o specjalizacji low FODMAP/SIBO-friendly staje się ogromnym wsparciem. Korzystając z gotowych, przetestowanych jadłospisów opracowanych przez dietetyków klinicznych, zyskujemy dostęp do posiłków wolnych od problematycznych składników, dobrze zbilansowanych pod względem makroskładników i dopasowanych kalorycznie. Dania są często lekkostrawne, bazujące na naturalnych składnikach, z zachowaniem zasad rotacji pokarmów. Taka forma żywienia ułatwia leczenie, pozwala utrzymać rytm posiłków i eliminuje stres związany z komponowaniem dań. Dodatkowo, dobrze opracowany catering może służyć jako forma edukacji żywieniowej – pokazuje, jak urozmaicić dietę mimo eliminacji wielu produktów. Dla wielu pacjentów to wygodna, ale przede wszystkim terapeutyczna forma odżywiania.

Przepisy odpowiednie przy diecie SIBO

Poniżej znajdziesz 3 praktyczne przepisy, które można wykorzystać w diecie low FODMAP/SIBO. Są one proste, lekkie i dostarczają wartości odżywczych niezbędnych do regeneracji układu pokarmowego.

1.    Pieczony filet z dorsza z puree z marchewki i komosą ryżową

Dorsz to lekkostrawne, chude źródło białka, idealne dla osób z wrażliwym układem pokarmowym. Marchewka i komosa ryżowa są dobrze tolerowane i dostarczają błonnika nierozpuszczalnego.

Składniki:

• 150 g filetu z dorsza
• 1 średnia marchew
• ½ szklanki komosy ryżowej
• 1 łyżeczka oliwy z oliwek
• sok z cytryny
• suszony tymianek
• sól i pieprz (w niewielkich ilościach)

2. Omlet z cukinią i pietruszką

Jajka to doskonałe źródło pełnowartościowego białka, a cukinia i natka pietruszki należą do warzyw niskofodmapowych i łagodnych dla układu trawiennego.

Składniki:

• 2 jajka
• ¼ małej cukinii (starta na tarce o grubych oczkach)
• 1 łyżka posiekanej natki pietruszki
• 1 łyżeczka oleju kokosowego lub masła klarowanego
• sól do smaku

3.    Kokosowy pudding chia z niedojrzałym bananem

Chia to dobre źródło kwasów omega-3 i błonnika nierozpuszczalnego. Mleko kokosowe i niedojrzały banan są dobrze tolerowane w umiarkowanych ilościach przez osoby z SIBO.

Składniki:

• 3 łyżki nasion chia
• ¾ szklanki mleka kokosowego (bez dodatku cukru)
• ½ niedojrzałego banana (zielonkawego)
• szczypta cynamonu cejlońskiego

Podsumowując, dieta przy SIBO wymaga szczegółowej kontroli składników i unikania produktów bogatych w łatwo fermentujące węglowodany. Kluczowe znaczenie mają indywidualna tolerancja, obserwacja reakcji organizmu oraz stopniowe wprowadzanie nowych produktów. Warto także korzystać ze wsparcia dietetycznego – czy to w formie konsultacji, czy profesjonalnych rozwiązań takich jak catering.